بازار خاورمیانه، در حالی که شاید کمتر از رقبای خود مانند ایالات متحده یا اروپا شناخته شده باشد، با خروج از تأثیرات همه‌گیری جهانی، در حال کسب سهم بازار است و می‌تواند در سال‌های آینده بر بازار مالی تسلط یابد.
بر اساس تحلیل‌های EY، هفتاد و یک درصد (۷۱٪) از مدیران در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا (MENA) بر این باور هستند که کسب و کارها تا اوایل سال ۲۰۲۲ به درآمدهای قبل از همه‌گیری کرونا باز خواهند گشت.
در عین حال، سرمایه‌گذاری دیجیتال در منطقه با برنامه‌ریزی ۷۶ درصد از مدیران برای سرمایه‌گذاری در خدمات دیجیتال برای کسب‌وکارهایشان در حال افزایش است؛ اما این موضوع چه تأثیری روی بازار خواهد داشت و کسب‌وکارها و سرمایه‌گذاران در سال‌های آینده باید به چه نکاتی توجه کنند؟
در ادامه نگاهی به این مسئله می‌اندازیم.
چشم‌انداز فعلی خاورمیانه
خاورمیانه، مانند بیشتر نقاط جهان، در تجربه جهانی همه‌گیری کرونا استثنا نبود. در کنار تغییرات اجتماعی مانند قرنطینه و فاصله‌گذاری اجتماعی، خدمات دیجیتال در منطقه با رونق روبه‌رو شد و کسب‌وکارها و ارائه‌دهندگان خدمات مالی به سرعت فناوری‌های جدید را برای تطبیق با شرایط جدید به کار گرفتند. اکنون، با حرکت به جلو، کدام شاخص‌های کلیدی منطقه برای ما قابل توجه هستند؟
علاقه به سرمایه‌گذاری در فناوری مالی در حال افزایش است
در گذشته، فناوری مالی در خاورمیانه کند عمل کرده است. خاورمیانه در حال حاضر تنها حدود ۱ درصد از کل سرمایه‌گذاری‌های جهانی در فناوری مالی را به خود اختصاص داده و در حال حاضر بازیگر به نسبت کوچکی در بازار به شمار می‌رود.
در حال حاضر، اکثر ارائه‌دهندگان فناوری مالی در منطقه (۵۰ درصد) به دنبال ارائه خدماتی هستند که بر کارآمدی تمرکز دارند. به جای اینکه بازار را کاوش کنند (۳۰ درصد)، خود را از رقبا متمایز کنند (۱۵ درصد) یا به دنبال مشارکت باشند (۵ درصد). این نشان‌دهنده مراحل اولیه یک بازار بالقوه است که قرار است در سال‌های آینده رشد کند.
سطوح پایین شمولیت مالی همچنان ادامه دارد
شمولیت مالی همچنان یک موضوع در سراسر خاورمیانه باقی مانده است. گزارشی از بانک جهانی خاطرنشان می‌کند که تنها ۵۲ درصد از مردان و ۳۵ درصد از زنان دارای حساب بانکی رسمی هستند. این بدین معنا است که ۴۸ درصد از مردان و ۶۵ درصد از زنان بدون بانک هستند و نمی‌توانند به خدمات مالی دسترسی داشته باشند. این نه تنها نشان‌دهنده سطح پایین شمولیت مالی است، بلکه بر نابرابری جنسیتی قابل توجه از نظر شمولیت مالی نیز دلالت دارد؛ علاوه بر این، به دلیل تعداد زیاد افرادی که بدون بانک هستند، این موضوع ممکن است در مورد شرکت‌های کوچک و متوسط با تسلط کسب‌وکارهای بزرگ بر بازار بین‌المللی، مشکلاتی را ایجاد کند. پذیرش مؤثر فناوری مالی می‌تواند به عنوان یک سطح‌ساز عمل کند.
تمرکز بر تحول دیجیتال
خاورمیانه یکی از سریع‌ترین سرعت‌های اتصال به اینترنت در جهان را دارد؛ به این معنی که آغاز فرآیندهای دیجیتالی‌سازی مشکلی نخواهد بود. در عین حال، بازار گوشی‌های هوشمند منطقه MENA در حال رشد است و پیش‌‌بینی می‌شود ارزش ۶۹ میلیارد دلاری در سال ۲۰۲۰ به ۷۸ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۵ برسد که این با تعداد مشترکین منحصر به فرد مطابقت دارد و نشان‌دهنده رشد کلی بازار است. با در نظر گرفتن عوارض جانبی همه‌گیری کرونا و نیاز به دسترسی از راه دور به خدمات، این بخش در خاورمیانه شاهد رشد بوده و این روند همچنان ادامه خواهد داشت.
آینده مالی خاورمیانه: پیش‌بینی‌ها و روندهای رو به رشد
با حرکت رو به جلو، بازار خاورمیانه برای رشد دیجیتالی آماده است. تنها سوال این است که چگونه؟ با نگاهی به داده‌ها، می‌توانیم ظهور تعدادی از روندها را مشاهده کنیم که برخی از آن‌ها با دیجیتالی‌سازی جهانی مطابقت دارند و برخی دیگر منحصر به منطقه MENA هستند.
گرایش روزافزون به خدمات دیجیتال در خاورمیانه
در حالی که منطقه خاورمیانه پیشرو در تحولات دیجیتال گذشته نبوده است، اما در سال‌های آینده این روند تغییر خواهد کرد. پس از همه‌گیری کووید ۱۹، در منطقه، درک دوباره‌ای از این موضوع شکل گرفته است که راه‌حل‌های دیجیتال، مسیر پیشرفت هستند. با اینکه این روند در مراحل اولیه خود قرار دارد، اما پتانسیل سرمایه‌گذاری فراوانی برای ارائه‌دهندگان خدمات که به دنبال ورود به بازار منطقه هستند و کسب‌وکارهای محلی که می‌خواهند راه‌حل‌های فناوری جدید را اتخاذ کنند، وجود دارد.
راه‌حل‌های فین‌تک آینده در خاورمیانه در مراحل ابتدایی خود، در مرحله بهره‌وری خدمات، به‌طور بالقوه می‌توانند بر سه حوزه کلیدی تمرکز کنند:
- راه‌حل‌های بانکداری باز: امکان دموکراسی و فراگیری مالی گسترده‌تر در سراسر منطقه و فراتر از آن.
- هوش مصنوعی و داده‌های بزرگ: با استفاده از اطلاعات و داده‌های زیادی که توسط مشاغل و ارائه‌دهندگان سنتی نگهداری می‌شود.
- امور مالی و بیمه اسلامی: توسعه بازاری منحصربه‌فرد برای تأمین مالی اسلامی.
تجربه ما در بازار خاورمیانه این واقعیت را ثابت می‌کند که خدمات مالی دیجیتال محبوبیت فزاینده‌ای را در دوران پس از همه‌گیری نشان می‌دهد. زیرساخت تسهیلات دیجیتال می‌تواند تجربه گسترده‌ای در زمینه نرم‌افزارهای وام‌دهی برای منطقه خاورمیانه از جمله توسعه راه‌حل‌های بانکداری اسلامی داشته باشد.
همه چیز درباره سرعت و دسترسی
با توجه به اینکه راه‌حل‌های فناوری مالی در خاورمیانه در ابتدای مسیر خود هستند، به احتمال زیاد، روندهای آتی که در سال‌های آینده شاهد آن‌ها خواهیم بود، بر گسترش کلی خدمات و سرعتی که این گسترش با آن انجام می‌شود، متمرکز خواهند بود. افزایش دسترسی به خدمات، هدف اصلی منطقه است و در عین حال، مصرف‌کنندگان منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا به دنبال خدماتی هستند که پاسخگوی نیازهای مالی منحصر به فرد آن‌ها باشد. روند جهانی شخصی‌سازی بر اساس هوش مصنوعی و کلان‌داده همچنان نقش مهمی ایفا خواهد کرد.
در نظر گرفتن تناسب فرهنگی
خاورمیانه منطقه‌ای منحصربه‌فرد است. این منطقه با داشتن جمعیت نسبتا جوان در مقایسه با مناطق دیگر، آماده است تا با سرعتی بالا، پیشرفت‌های تکنولوژی را در خود جای دهد. در عین حال، این منطقه با مسائل جنسیتی نیز دست و پنجه نرم می‌کند؛ به این معنی که تغییرات آتی به احتمال زیاد توسط اکثریت مردان با دسترسی فعلی به خدمات بانکی اجرا خواهد شد. با این حال، همچنان پتانسیل گسترده‌تری برای دسترسی به افرادی که بدون بانک هستند وجود دارد و فناوری مالی می‌تواند تا حدودی این شکاف را پر کند؛ علاوه بر این، پیشینه اسلامی منطقه به احتمال زیاد در نحوه اجرای راه‌حل‌های مالی جدید نقش خواهد داشت. صنعت مالی اسلامی رشد خواهد کرد و راه‌حل‌های موجود افزایش می‌یابد که تنوع بیشتری را نه تنها برای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا بلکه برای سرمایه‌گذاران اسلامی در سراسر جهان به ارمغان خواهد آورد.
تأمین‌کنندگان خاورمیانه برای چه چیزی باید آماده شوند؟
رشد فناوری مالی در خاورمیانه در دو سال گذشته به سرعت آغاز شد و آن را از روندی کند و ثابت به روندی پرشتاب تبدیل کرد. با توجه به اینکه همه‌گیری کرونا به‌عنوان یک محرک اصلی برای تغییر عمل کرده است، شاهد هستیم که بخش بیشتری از تأمین‌کنندگان خدمات مالی به دنبال راه‌حل‌های فناوری مالی برای تعامل مؤثرتر با مشتریان خود هستند. با حرکت به سمت آینده، به احتمال زیاد این حرکت به سمت دیجیتالی‌سازی، پتانسیل عظیمی را برای شرکت‌های فناوری مالی و مشتریان آن‌ها به ارمغان خواهد آورد.
