در حال حاضر بین ۶ و ۷ میلیون نفر اتباع خارجی در ایران زندگی می‌کنند و کشور ما میزبان افرادی‌ست که به اشکال مختلف از منابع شهری، مالی، آموزشی و… استفاده می‌کنند. یکی از مواردی که تا امروز مبهم مانده، «وام اتباع خارجی» است. آیا افرادی که کارت ملی ایرانی ندارند نیز می‌توانند در بانک‌های مختلف درخواست وام بدهند یا از پلتفرم‌های اینترنتی برای خرید اعتباری استفاده کنند؟ وام‌هایی که برای اتباع خارجی قابل گرفتن هستند چه شرایطی دارند و آیا همه این اتباع می‌توانند وام بگیرند یا خیر؟ در این مطلب موضوع وام برای اتباع خارجی را زیر ذره‌بین می‌بریم و شرایط آن را بررسی می‌کنیم.
افتتاح حساب برای اتباع خارجی
اولین قدم در اخذ وام برای اتباع، حساب بازکردن است. نظام بانکی بیشتر کشورها، به اتباع خارجی اجازه افتتاح حساب می‌دهد؛ البته اگر مدارک هویتی داشته باشند. ایران نیز به همین صورت است و اتباع می‌توانند با داشتن مدرک اقامتی، در بانک‌های خصوصی و دولتی حساب افتتاح کنند. بر اساس قانون بانک مرکزی، این افراد باید برای حساب بازکردن در بانک‌های ایرانی:
- پروانه اقامت معتبر داشته باشند.
- گذرنامه معتبر را به عنوان جایگزین اصل شناسنامه ارائه کنند.
- یک نفر از مشتریان بانک یا فردی معتمد معرف آن‌ها به بانک باشد.
- معرفی یکی از سازمان‌های دولتی و یا سفارتخانه کشور خود را داشته باشند.
وام اتباع خارجی چیست؟
پرداخت تسهیلات به اتباع خارجی، در چند سال اخیر توسط بانک مرکزی مجاز شده و حالا افراد غیر ایرانی (مثل مردم افغانستان و پاکستان و سایر ملیت‌ها) می‌توانند از بانک‌های ایرانی تسهیلات بگیرند. این افراد در صورت داشتن کارت اقامت، پاسپورت و محل سکونت قانونی می‌توانند درخواست وام بدهند؛ البته پس از اینکه از شرایط بانک مطلع شدند.
این نکته را فراموش نکنید که داشتن این مدارک، تضمین‌کننده پرداخت تسهیلات به اتباع خارجی نیستند و برخی از بانک‌ها به دلایل مختلف، بودجه خود را صرف وام اتباع نمی‌کنند. دلایلی مانند طولانی‌نبودن مجوز اقامت اتباع، مشخص‌نبودن وضعیت شغلی و منبع درآمد یا نداشتن تضمین مناسب. اتباع در صورتی می‌توانند یک وام تضمین‌شده بگیرند که کارت اقامتشان چند ساله بوده و وضعیت شغلشان نیز معتبر باشد و البته بتوانند ضامن‌های مورد نیاز را ارائه بدهند.
شرایط وام برای اتباع خارجی
وام اتباع خارجی شرایط خاصی دارد که در ادامه آن‌ها را بررسی خواهیم کرد:
- اقامت قانونی (پروانه اقامت دائم) به مدت یک تا سه سال
- داشتن کد فراگیر اتباع
- افتتاح حساب بانکی و سپرده‌گذاری به مدت زمان لازم
- تکمیل مدارک
- مقدار کافی وثیقه و قابل اتکا برای بانک
- برخورداری از پروانه کار یا جواز کسب (بسته به نیاز بانک)
- نداشتن ممنوعیت داخلی برای اخذ تسهیلات
- نداشتن سو پیشینه
پروانه اقامت دائم چیست؟
اجازه یا پروانه اقامت دائم، سندی برای اتباع خارجی است که به آن‌ها اقامت ۱ تا ۳ ساله می‌دهد. صادرکننده این سند پلیس مهاجرت و گذرنامه نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران (ناجا) است. اتباع می‌توانند این پروانه را با رعایت شرایط لازم تمدید کنند.
شرایط وام ازدواج برای اتباع خارجی
اولین شرط لازم برای دریافت وام ازدواج، داشتن شناسنامه و تابعیت ایرانی است؛ بنابراین اگر اتباع در خارج از ایران به دنیا آمده و شناسنامه ایرانی نداشته باشند، از گرفتن این وام محروم خواهند بود. اما هر تبعه‌ای، می‌تواند از مسیرهای مختلفی شناسنامه ایرانی را دریافت کند. این موارد عبارتند از:
- ازدواج با فرد ایرانی
- خدمت قابل توجه به امور عام‌المنفعه (پزشکان، دانشمندان و متخصصان)
- محکوم‌نشدن به جنحه مهم یا جنایت غیرسیاسی در هیچ کشوری
- سکونت ۵ سال متوالی یا متناوب در ایران (تحت شرایط خاص)
افراد بالای ۱۸ سال با داشتن این شرایط و البته طی فرایند قانونی، می‌توانند تابعیت ایران را بگیرند. پس از دریافت تابعیت، مسیر رایج گرفتن وام ازدواج باید طی شود؛ یعنی ثبت‌نام در وب سایت و تعیین شعبه.
مدارک لازم برای دریافت وام اتباع خارجی
برای دریافت وام اتباع خارجی، افراد می‌بایست مدارکی را که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد را به بانک ارائه داده و مراحل قانونی را طی کنند. این مدارک عبارتند از:
- گذرنامه
- گواهی عدم سوءپیشینه
- مدارک مربوط به کد فراگیر
- جواز کسب یا پروانه کسب‌وکار
- فیش حقوقی و گواهی اشتغال به کار
- داشتن سند ملک به نام شخص متقاضی یا اقوام درجه یک (در صورت درخواست بانک)
- وثایق و تضامین مورد درخواست (مثلا برای وام ازدواج، هرکدام از زوجین یک ضامن معتبر نیاز دارند)
- معرفی‌نامه دو شخص با اعتبار بانکی مناسب (در صورت درخواست بانک)
پس از ثبت‌نام و درخواست تسهیلات اتباع، بانک مدارک اقامت را بررسی کرده و سپس به سراغ مدارک دیگر می‌رود تا مبلغ مورد نظر را به فرد اعطا کند.
خرید اقساطی اتباع خارجی
درحالی‌که در سال‌های اخیر پلتفرم‌های زیادی فرصت خرید اقساطی و اعتباری را در اختیار مردم گذاشته‌اند، اتباع خارجی در این زمینه نیز محدودیت‌هایی دارند. برای خرید اقساطی و ثبت‌نام در این پلتفرم‌ها نیاز به کارت ملی، کد ملی و یک سیم کارت به نام خود فرد وجود دارد که بسیاری از اتباع این موارد را ندارند؛ حتی آن‌هایی که به شکل قانونی در ایران ساکن هستند. لازم به ذکر است که در خریدهای اقساطی نوعی ضمانت مورد نیاز است که دریافت این ضمانت نیز به تابعیت ایرانی، از جمله چک صیادی یا انواع سفته نیاز دارد.
چه بانک‌هایی به اتباع خارجی وام می‌دهند؟
بر اساس دستورالعمل سال ۱۳۹۷ بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، همه بانک‌های دولتی موظف هستند که به اتباع خارجی دارای پروانه اقامت دائم، وام بدهند. در کنار پروانه اقامت، پروانه کسب‌وکار و وثیقه نیز نیاز است تا بانک مطمئن شود که فرد می‌تواند اقساط وام خود را بازپرداخت کند. بانک‌های خصوصی نیز در صورت تکمیل مدارک، قاعدتا باید این وام را اعطا کنند اما بسیاری از آن‌ها به سبب طولانی‌نبودن اقامت و اولویت مشتریان ایرانی، این وام را تایید نمی‌کنند.
سوالات متداول
آیا می‌شود بدون شناسنامه از بانک‌های دولتی وام گرفت؟
اتباع خارجی برای گرفتن وام باید تابعیت ایران (شناسنامه) یا گذرنامه معتبر (جایگزین شناسنامه) به بانک ارائه دهند.
آیا ارائه سند بانکی برای دریافت وام اتباع ضروری است؟
برخی از بانک‌ها این مدرک را از اتباع (به عنوان ضمانت بازپرداخت) درخواست می‌کنند.
آیا افراد دوتابعیتی نیز می‌توانند وام بگیرند؟
این افراد هیچ مشکلی در دریافت وام از بانک‌های ایران ندارند و می‌توانند با شناسنامه ایرانی خود اقدام کنند.
