احتمالا نام «فین‌تک» را در پست‌های شبکه اجتماعی، تلویزیون و… را خوانده یا شنیده باشید. صنعت فین‌تک روزبه‌روز در حال پیشرفت بوده و گسترده‌تر و البته جذاب‌تر از پیش شده است. این واژه به فناوری‌هایی گفته می‌شود که خدمات مالی را با استفاده از نوآوری‌های دیجیتال بهبود می‌بخشند و تجربه‌ی کاربری را ارتقا می‌دهند. برای آشنایی با فین‌تک و شاخه‌های مختلف آن، کافی است تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
فین‌تک چیست؟
فین‌تک به زبان ساده (FinTech) ترکیبی از دو واژه «فایننس» (به معنای مالی و اقتصادی) و «تک» (به معنای تکنولوژی یا فناوری) است و به استفاده از فناوری‌های نوین برای ارائه خدمات مالی اشاره دارد. این اصطلاح به تمام نوآوری‌هایی اطلاق می‌شود که با بهره‌گیری از تکنولوژی‌های دیجیتال، خدمات مالی را کارآمدتر، سریع‌تر و ارزان‌تر می‌کنند.
تاریخچه فین‌تک به دهه ۱۹۵۰ برمی‌گردد؛ زمانی‌که اولین کارت‌های اعتباری بانکی معرفی شدند. در دهه ۱۹۶۰، دستگاه‌های خودپرداز (ATM) و سیستم‌های الکترونیکی بین‌بانکی به وجود آمدند و انقلابی در صنعت پول به وجود آوردند. با ظهور اینترنت در دهه ۱۹۹۰، بانکداری آنلاین و سیستم‌های پرداخت دیجیتال گسترش پیدا کردند. از اوایل دهه ۲۰۰۰، با پیشرفت تکنولوژی‌های موبایل و بلاکچین، فین‌تک به اوج شکوفایی خود رسید. فین‌تک نه‌تنها به تغییر روش‌های پرداخت و بانکداری کمک کرده، بلکه در زمینه‌هایی چون سرمایه‌گذاری، بیمه و وام‌دهی نیز تحول ایجاد کرده است. این صنعت به عنوان یکی از محرک‌های اصلی نوآوری در خدمات مالی شناخته می‌شود.
تاریخچه فین‌تک
همان‌طور که به آن اشاره کردیم، اسم فین‌تک اولین بار در دهه ۵۰ میلادی در بازارهای مالی دنیا شناخته شد. امکان خرید بدون استفاده از پول نقد، برای شهروندان، جدید بود و تحول بزرگی به حساب می‌آمد. چندین سال بعد، با ظهور دستگاه‌های خودپرداز (ATM) و سیستم‌های الکترونیکی بین‌بانکی، فین‌تک یک قدم جلوتر رفت. دهه ۱۹۹۰ با گسترش اینترنت، بانکداری آنلاین و سیستم‌های پرداخت دیجیتال شکل گرفت و باعث شد تا تراکنش‌های مالی به‌صورت الکترونیکی انجام شوند. اوایل دهه ۲۰۰۰، با توسعه تلفن‌های هوشمند، فین‌تک وارد مرحله جدیدی شد. این فناوری‌ها به کاربران امکان می‌دادند تا به‌راحتی از طریق موبایل به حساب‌های بانکی خود دسترسی داشته باشند و پرداخت‌ها را انجام دهند. در این دوره، بلاکچین و رمزارزها نیز معرفی شدند که به تحولی در فین‌تک منجر شد. امروزه، فین‌تک شامل نوآوری‌های گسترده‌ای است که نحوه ارائه خدمات مالی را تغییر داده‌اند و به شکلی همیشگی در حال رشد و تحول است.
فین‌تک و استارتآپ چه تفاوتی با هم دارند؟
استارتآپها کسب‌وکارهای خلاق و نوآورانه‌ای هستند که معمولا بر پایه فناوری و با تیم‌های متخصص بنا می‌شوند. هر استارتآپ می‌تواند رویکرد و هدف متفاوتی داشته باشد؛ مثلا در بازار ایران استارت‌آپ‌هایی در حوزه حمل‌ونقل، خرید آنلاین، پزشکی، سفر و… وجود دارند که در سال‌های اخیر رشد زیادی را نیز تجربه کرده‌اند. فین‌تک اما یک استفاده منحصربه‌فرد از تکنولوژی‌های جدید، صرفا در حوزه خدمات مالی است. فین‌تک در بانکداری ایران نیز کاربرد زیادی دارد و بانک‌های ایرانی در حال متحول کردن فرایندهای خود هستند. صنعت فین‌تک شامل شرکت‌ها، محصولات و راه‌حل‌های دیجیتال در حوزه مالی می‌شوند؛ درحالی‌که استارتآپها می‌توانند در هر صنعتی فعالیت کنند، فین‌تک‌ها به طور خاص بر حوزه مالی متمرکز هستند و بسیاری از آن‌ها به عنوان استارتآپ آغاز به کار کرده‌اند.
تفاوت فین‌تک و لندتک
حالا که به بررسی فین‌تک پرداختیم و با مفهوم آن در بازار مدرن آشنا شدیم، بسیاری از افراد ممکن است که آن را با «لندتک» اشتباه بگیرید. لندتک (lend tech)ها در واقع زیرمجموعه‌ای از فین‌تک هستند که در حوزه فرایندهای وام‌دهی و اعتبارسنجی فعالیت می‌کنند. پلتفرم‌های دیجیتال در لندتک، راه‌حل‌های نوین و سریعی برای مشتریان ارائه می‌کنند تا بتوانند ساده‌تر و در مدت زمان کمتری (در مقایسه با وام بانکی) مبلغ مورد نظرشان را به شکل اعتبار یا وام نقدی دریافت کنند؛ همچنین لندتک‌ها به موسسات مالی (ارائه‌دهنده پول) کمک می‌کنند تا ریسک اعتباری را بهتر مدیریت کنند.
لازم به ذکر است که تفاوت اساسی لندتک و فین تک این است که فین‌تک چتری بزرگ است که فناوری‌های مختلف را پوشش می‌دهد و لندتک یکی از این فناوری‌ها است.
فین‌تک‌های موفق ایرانی
با شناختن فین‌تک به زبان ساده، حالا نوبت آن رسیده که چند مثال از این صنعت را با هم بررسی کنیم.
- زرین‌پال: اولین درگاه پرداخت اینترنتی خصوصی در ایران است که به کسب‌وکارها امکان می‌دهد تا به راحتی پرداخت‌های آنلاین را مدیریت کنند. زرین‌پال با ارائه خدمات پرداخت، درگاه‌های واسط و کیف پول الکترونیکی، فرآیند پرداخت را برای فروشگاه‌های آنلاین تسهیل کرده است.
- آپ (آسان پرداخت): یکی از بزرگ‌ترین و موفق‌ترین شرکت‌های پرداخت موبایلی در ایران که خدمات مختلفی از جمله پرداخت قبوض، خرید شارژ و انتقال وجه را ارائه می‌دهد، اپلیکیشن آپ است. این پلتفرم نقش مهمی در افزایش استفاده از پرداخت‌های دیجیتال در کشور ایفا کرده است.
- پی‌پینگ: پی‌پینگ، یک پلتفرم پرداخت شخصی است که به کاربران امکان می‌دهد تا به‌راحتی درخواست پرداخت ارسال کنند و وجوه خود را دریافت کنند. پی‌پینگ برای فریلنسرها، کسب‌وکارهای کوچک و حتی خیریه‌ها بسیار محبوب است.
- جیبیت: این شرکت فین‌تکی به‌عنوان یک کیف پول دیجیتال و پلتفرم پرداخت آنلاین فعالیت می‌کند. جیبیت امکان خرید و پرداخت آسان از طریق تلفن همراه را فراهم کرده و به کاربران اجازه می‌دهد تراکنش‌های مالی خود را به‌صورت دیجیتال مدیریت کنند.
بیشتر بخوانید: لندتک چیست؟
انواع فین‌تک
در ادامه آشنایی با فین‌تک، خوب است که شاخه‌های مختلف آن را که به ۷ دسته تقسیم می‌شوند را نیز بشناسیم.
- پرداخت دیجیتال: شامل درگاه‌های پرداخت، کیف پول‌های الکترونیکی و پلتفرم‌های پرداخت موبایلی می‌شود که فرآیند انتقال پول را ساده و سریع می‌کنند.
- لندتک یا Lend Tech (فناوری وام‌دهی): لندتک متمرکز بر بهبود فرآیندهای وام‌دهی، اعتبارسنجی و مدیریت ریسک اعتباری با استفاده از فناوری‌های نوین است.
- ولث‌تک یا Wealth Tech (فناوری مدیریت ثروت): شامل ابزارها و پلتفرم‌های دیجیتال برای مدیریت سرمایه‌گذاری، مشاوره مالی و مدیریت دارایی‌ها می‌شود.
- اینشورتک یا Insure Tech (فناوری بیمه): اینشورتک شامل استفاده از فناوری‌های نوین برای بهبود فرآیندهای بیمه‌گری، از جمله فروش بیمه‌نامه، مدیریت ادعاها و ارزیابی ریسک
- رمزارزها و بلاکچین (Cryptocurrencise and Blockchain): شامل ارزهای دیجیتال، پلتفرم‌های معاملاتی رمزارز و فناوری‌های مبتنی بر بلاکچین برای امنیت و شفافیت تراکنش‌ها است.
- فناوری رگ‌تک (RegTech): ابزارها و فناوری‌هایی است که برای کمک به موسسات مالی در زمینه پایبندی به مقررات و قوانین مالی استفاده می‌شوند.
- تکنولوژی بانکداری باز: شامل APIهای باز و پلتفرم‌هایی می‌شود که به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد خدمات مالی جدیدی بر روی سیستم‌های بانکی موجود ایجاد کنند.
با ازکی‌وام، برای خرید کالاهای مورد نظرتان اعتبار بگیرید
یکی از بهترین و معتبرترین لندتک‌های حال حاضر ایران، پلتفرم ازکی‌وام است. یک پلتفرم آنلاین که با ثبت‌نام و ارائه مدارک، می‌توانید از آن تا سقف ۷۵ میلیون تومان جهت خرید اعتباری، وام دریافت کنید. خرید کالاهایی مانند یخچال، گاز و وسایل برقی خانگی گرفته تا ساعت هوشمند، گوشی، لپ‌تاپ و حتی خدمات پزشکی، تور و بلیط مسافرت داخلی و خارجی با دریافت اعتبار از ازکی‌وام سریع‌تر و راحت‌تر از هر زمان دیگری امکان‌‌پذیر است.
برای ثبت‌نام در ازکی‌وام علاوه‌بر مدارک شخصی، به یک برگ چک صیادی نیاز دارید که تنها ضمانت خرید محسوب می‌شود. بازپرداخت این مبلغ اعتبار ۱۲ یا ۱۸ ماهه است و می‌توانید با توجه به حقوق ماهانه خود مدت زمان بازپرداخت خود را انتخاب کنید.
سوالات متداول
فین‌تک چه مزایایی برای کاربران و کسب‌وکارها دارد؟
فین‌تک برای کسب‌وکارها راه‌حل‌های مالی ارزان‌تر و سریع‌تری فراهم می‌کند که به افزایش بهره‌وری کمک می‌کند.
چگونه می‌توانم از خدمات فین‌تک استفاده کنم؟
برای استفاده از خدمات فین‌تک، باید اپلیکیشن‌ها یا پلتفرم‌های مالی دیجیتال مانند کیف پول‌های الکترونیکی، اپلیکیشن‌های پرداخت یا پلتفرم‌های وام‌دهی آنلاین را دانلود و در آن‌ها ثبت‌نام کنید.
آیا می‌توانم با چک صیادی فرد دیگری در ازکی‌وام اعتبار بگیرم؟
این چک باید حتما به نام شما باشد تا پلتفرم بتواند سوابق بانکی و رفتار اعتباری شما را در گذشته بسنجد و بر اساس آن درخواست را رد یا قبول کند.
